Θύματα

Γράφει η Κυριακή Γανίτη

Τίτλος βιβλίου ''Θύματα''

Κι εγώ, εδώ, αναρωτιέμαι...

Όχι πως περιμένω να λάβω κάποια βέβαιη απάντηση, αλλά να που με τρώει σαν το σαράκι αυτή η σκέψη...

Έχουμε αντιληφθεί πως όλοι κι όλες είμαστε εν δυνάμει θύματα, ή, θύτες, ή καί τα δύο; Καί πολύ απλά οι καταστάσεις καί οι όποιες αποφάσεις/πράξεις δικές μας, ή, τρίτων ατόμων μας οδηγούν -σχεδόν με μαθηματική ακρίβεια- να βρεθούμε σε μία από τις δύο θέσεις;

Κι αν ναι, τί κάνουμε για να σπάσουμε τα όποια δεσμά καί να απελευθερωθούμε από αυτά;

Ή μήπως επιλέγουμε να σταθούμε επάξια στον όποιο ρόλο μας έχει δοθεί από άποψη μίας εσφαλμένης ασφάλειας, ίσως καί φόβου;

Τίτλος ''Θύματα''

Καί προσωπικά θεωρώ πολύ εύστοχη την κίνηση της συγγραφέως Λίας Νικολάου να αφαιρέσει από τον τίτλο το άρθρο ''τα''. Σαν να δίνει μία άλλη, πιο ευρεία, διάσταση στην λέξη ''θύματα''. Γιατί η λέξη ''θύματα'' δεν αναφέρεται μόνο σε συγκεκριμένη μερίδα ανθρώπων. Δεν κάνει διακρίσεις βάσει φύλου, καταγωγής, κοινωνικής καί οικονομικής τάξης, εκπαίδευσης κλπ. Ούτε μιλά για άψυχα αντικείμενα, μα για ανθρώπους...

''Θύματα''

Καί αυτή η εικόνα του εξωφύλλου φανερώνει όλα όσα δεν τολμούν να ειπωθούν, να ακουστούν καί να ιδωθούν μέσα από μία διαπεραστική σιωπή που περνάει από γενιά σε γενιά σαν μία αδιόρατη συνενοχή καί συγκάλυψη όλων όσων μπορεί να πληγώνουν, να πονούν, να τρομάζουν, ή, έστω μοιάζουν διαφορετικά καί μη φυσιολογικά (εντός κι εκτός εισαγωγικών)...

Καί εμείς σαν άλλα ''θύματα'' θα υποκύψουμε στη δυναμική καί στιβαρή πένα της συγγραφέως που σε καμία περίπτωση δεν αντιλαμβάνεται κάποιος/α πως πρόκειται μόλις για το δεύτερο προσωπικό της έργο. Έρχεται καί βάζει γερά θεμέλια για μία λαμπρή καί πολλά υποσχόμενη πορεία στον χώρο της λογοτεχνίας. Διεκδικεί την προσοχή μας καί καταπιάνεται με θέματα που, όσο κι αν θέλουμε να υποστηρίζουμε πως πλέον δεν θεωρούνται ως ταμπού, εκείνα παραμένουν βαθειά ριζωμένα χάρη στις λανθασμένες καί παγιωμένες αντιλήψεις του παρελθόντος, που μας έχουν κληροδοτηθεί ως άλλα βαριά ''χρέη''...

''Τι κοινό μπορεί να έχει ένας δικηγόρος με έναν ναυτικό και έναν διάσημο δημοσιογράφο; Μία γυναίκα που βρίσκεται στη φυλακή για ένα αποτρόπαιο έγκλημα με μία άλλη, της διπλανής πόρτας; Έχει κάτι κοινό ένας σεφ με έναν Αλβανό οικονομικό μετανάστη που εργάζεται ως οικοδόμος; Είναι ικανοί όλοι οι άνθρωποι να αγαπήσουν, να ερωτευτούν, να εργαστούν και να ζήσουν ελεύθερα; Κι αν ναι, έχουν αυτό το δικαίωμα; Μέσα από τους κύκλους της ζωής και τις κοινωνικές νόρμες, αναπτύσσονται σε αυτό το μυθιστόρημα δύο ιστορίες. Δύο ιστορίες με ένα νήμα δεμένες, ακριβώς όπως δένονται οι ζωές των ανθρώπων έξω από τα βιβλία, στη ζωή. Επιλογές σωστές ή λανθασμένες που επηρεάζουν περισσότερους ανθρώπους από αυτούς που φανταζόμαστε, αγάπες διαφορετικές ή άλλες περισσότερο συνηθισμένες, πόθοι κι ανάγκες, στοργή και βία, έρωτες περαστικοί και άλλοι που αποφασίζουν να μείνουν, φίλοι που στηρίζουν την ώρα που όλοι απομακρύνονται, εξομολογήσεις σπαρακτικές που θα σας κάνουν να κλάψετε και άλλες που θα σας θυμώσουν.'' (Περίληψη οπισθοφύλλου)

Ενσυναίσθηση... Μία λέξη που εσωκλείει μέσα της τόσα πολλά...

Πόσες φορές την επικαλούμαστε; Καί πόσες ακόμη έχουμε ευχηθεί, όχι μόνο να καταφέρουμε να λειτουργούμε εμείς βάσει αυτής, αλλά καί ο υπόλοιπος κόσμος; Άραγε, γιατί είναι τόσο δύσκολο να μπαίνουμε στην θέση των άλλων ανθρώπων καί να τους/τις κατανοούμε; Φόβος προς το άγνωστο καί διαφορετικό; Προκαταλήψεις; Αίσθηση ντροπής; Ή επειδή δεν έχουμε μάθει να αγαπάμε καί να αποδεχόμαστε τον εαυτό μας, αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μην μπορούμε να νιώσουμε το ίδιο καί για άλλους ανθρώπους;

Η συγγραφέας δεν μας προσφέρει απλώς ένα ακόμη ένα κοινωνικό μυθιστόρημα, αλλά ένα βιβλίο με βαθύ αντιρατσιστικό χαρακτήρα. Τάσσεται ενάντια σε κάθε μορφή βίας (με έμφαση στην ενδοοικογενειακή), στον σεξισμό καί στην ομοφοβία. Με λόγο ευθύ, καυστικό καί σαρωτικό, χωρίς να ωραιοποιεί καταστάσεις, θα μιλήσει για όλα τα παραπάνω μέσα από τις ιστορίες ζωής των προσώπων του κειμένου. Ζωές που άλλες φορές τέμνονται κι άλλες απέχουν μίλια, με κοινό παρονομαστή ανθρώπους απλούς καί καθημερινούς με τα όποια λάθη, πάθη, επιθυμίες καί όνειρα. Όχι, η διαδρομή δεν θα είναι εύκολη. Θα έρθουμε αντιμέτωποι/ες με πρόσωπα καί καταστάσεις που είτε μας προσφέρουν αγάπη καί χαρά, ή, πόνο κι αγανάκτηση. Μα έτσι δεν είναι καί η αληθινή ζωή; Απλώς τα βιβλία έρχονται να μας τονίσουν όσα δεν βλέπουμε, ή μάλλον, κάνουμε πως δεν βλέπουμε...

Διαβάζοντας το βιβλίο ένιωθα να βρίσκομαι σε μία συναισθηματική δίνη καί να παρασύρομαι από αυτά, ενώ την ίδια στιγμή ήμουν προσγειωμένη στην πεζή πραγματικότητα. Μόνο που η συγγραφέας μου χάρισε την ελευθερία. Με οδήγησε με ομαλό τρόπο μέσα στις ζωές αυτών των ανθρώπων καί μπόρεσα να γίνω αυτήκοη μάρτυρας των εξομολογήσεών τους, αλλά καί των πράξεών τους. Χάρη στην εξαιρετική ψυχογράφηση των προσώπων, θύμωσα, πόνεσα, δικαιολόγησα, κατανόησα καί αγάπησα σε υπέρμετρο βαθμό. Το μόνο που δεν μπορώ να σας πως με σιγουριά είναι αν ένιωσα λύτρωση με την έννοια που συχνά εννοούμε. Όμως, είναι ένα βιβλίο που μου άρεσε πολύ καί η θύμησή του θα με ακολουθεί για πολύ καιρό. 

Αναζητήστε το. Καλή ανάγνωση!

Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Βακχικόν.

*Προέλευση φωτογραφίας εξωφύλλου από το επίσημο site του εκδοτικού.

*Το παρόν κείμενο επαναδημοσιεύεται.