Έρωτας στα χρόνια της παγκόσμιας κλιματικής αλλαγής

Γράφει η Κυριακή Γανίτη

Από τις εκδόσεις Στιγμός, κυκλοφορεί στην χώρα μας το έργο του συγγραφέα Γιόζεφ Πάνεκ (Josef Pánek), με τίτλο ''Έρωτας στα χρόνια της παγκόσμιας κλιματικής αλλαγής'', σε μετάφραση της κυρίας Σόνιας Στάμου-Ντορνιάκοβα. Ένα βιβλίο ξεχωριστό, που μέσα στις σελίδες του αποτυπώνεται μία άλλη αντιμετώπιση του έρωτα τόσο ως συναίσθημα, όσο καί ως βίωμα σε ένα παγκόσμιο πλαίσιο καί όχι μόνο. Ένα βιβλίο τροφή για σκέψη του νου...

Καθώς μεγαλώνω, παρατηρώ αλλαγές τόσο στον τρόπο σκέψης μου, όσο καί στον τρόπο που προσεγγίζω, ή, πιο σωστά ''αφήνομαι'' στα βιβλία που διαβάζω καί στα μηνύματα που εσωκλείονται μέσα στις ιστορίες τους. Θεωρώ πως είμαι σε θέση να αντιλαμβάνομαι καί να εκτιμώ, πλέον, σε μεγαλύτερο βαθμό ό,τι λαμβάνω από εκείνα, σε σχέση με την νεότερη εκδοχή του εαυτού μου, που ίσως ήταν πιο παρορμητικός, ατίθασος καί αδάμαστος. Όλα, δηλαδή, εκείνα τα στοιχεία που συντροφεύουν την ανώριμη νιότη. Όχι, πως μεγάλωσα τόσο πολύ, μα βρίσκω τον εαυτό μου πιο ''δεκτικό''... Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αναζητώ έργα συγγραφέων που φαντάζουν, ολότελα, ξένα προς τον νεότερο αναγνωστικό μου εαυτό, μα που αισθάνομαι πως όντως έχουν κάτι να μου πουν...

Αγαπώ, λοιπόν, κάποια βιβλία τόσο για την αίσθηση που μου αφήνει η ανάγνωσή τους, όσο καί για το πώς με κάνουν να σκέφτομαι μέσα από έναν διαφορετικό τρόπο... Καί δεν μιλώ, απαραιτήτως, για βιβλία που με ικανοποίησε η πλοκή τους. Όχι, αυτό είναι παντελώς ανεξάρτητο καί αυτόνομο. Στην κατηγορία αυτών ανήκει καί το παρόν έργο. Ένα μυθιστόρημα που το διάβασα με μία ανάσα καί θεωρώ πως επάξια μπορεί να συγκαταλεχθεί στην λίστα με τα πιο επιδραστικά μυθιστορήματα που διάβασα από την αρχή της φετινής χρονιάς έως καί σήμερα..

''Ο Τόμας έχει επιστρέψει στη γενέτειρά του, την Τσεχία, ύστερα από πολλά χρόνια περιπλάνησης σε διάφορα μέρη του πλανήτη και έναν ματαιωμένο γάμο. Τώρα αφήνει και πάλι την πατρίδα του, που δεν μοιάζει πια ως τέτοια, ταξιδεύοντας στην Μπανγκαλόρ της Ινδίας για ένα επιστημονικό συνέδριο. Αν και κοσμογυρισμένος πανεπιστημιακός, η αφιλόξενη Μπανγκαλόρ τον κάνει να αισθάνεται χαμένος, ευάλωτος και, πάνω απ’ όλα, ως ένας ακόμα απροσάρμοστος τουρίστας του «ανεπτυγμένου» κόσμου. Ωστόσο, η συνάντησή του με μια μυστηριώδη Ινδή επιστήμονα θα αφυπνίσει ένα ξεχασμένο πάθος: για τους ανθρώπους, για τον έρωτα ή για την ίδια τη ζωή και τη ροή της – το πιο κοντινό, τελικά, σε αυτό που αποκαλούμε «ευτυχία»." (Περίληψη οπισθοφύλλου)

Αλλάζουν οι καιροί, το κλίμα, οι κοινωνίες, ο τρόπος που σκέφτονται οι άνθρωποι, ακόμη καί τα πρότυπα αξιών καί η όποια ηθική με αποτέλεσμα ένα ύψιστο συναίσθημα όπως ο έρωτας να μεταβάλλεται μέσα σε όλο αυτό το ακατάπαυστα εξελισσόμενο πλαίσιο, που βιάζεται να παραταχθεί στο πλευρό των εκάστοτε εποχών καί σε ο,τι εκείνες "επιβάλλουν"/πρεσβεύουν... Με αφετηρία, όλη αυτήν την επικρατούσα κατάσταση, ο συγγραφέας πλάθει μία ιστορία που ακροβατεί ανάμεσα στον ρεαλισμό καί σε ένα κρεσέντο λυρισμού. Ναι, διαβάζοντας κάποιος/α το βιβλίο ''χάνεται'' μέσα σε αυτήν την δίνη, χωρίς ουσιαστικά να αφήνεται λεπτό, έχοντας την αίσθηση πως όλα όσα διαβάζει απευθύνονται σε εκείνον/η, στο βασικό πρόσωπο της ιστορίας, σε όλους κι όλες, στον ίδιο τον συγγραφέα, ή, καί σε κανέναν/καμία...

Η επί τούτου επιλογή της χρήσης δευτεροπρόσωπης αφήγησης φαντάζει σαν μία άλλη εξομολόγηση μέσω ενός παραληρήματος σχετικά με διάφορες σκέψεις, επιθυμίες καί αγωνίες του συγγραφέα για διάφορα ζητήματα. Από την αίσθηση πως κάποιος/α βρίσκεται οπουδήποτε στον κόσμο καί να νιώθει πως δεν έχει μία δική του/της πατρίδα, το πως η πρόοδος σε διάφορους τομείς έχει επιφέρει αλλαγές, όχι απαραιτήτως επιθυμητές, το πως βιώνει κάποιος/α τον ρατσιμό, μα πάνω απ'όλα την εσωτερική μάχη για αποδοχή του εαυτού μας μεταξύ της γνωστής καί της άγνωστης πλευράς του...

Εν ολίγοις, το παρόν μυθιστόρημα είναι η τρανή απόδειξη πως ο συγγραφέας Γιόζεφ Πάνεκ είναι ένας από τους κύριους ανανεωτές της τσέχικης λογοτεχνίας, χάρη στον τρόπο που μας δείχνει την αντίθεση που επικρατεί στο δίπολο ανθρωπιά καί βαρβαρότητα που όλο καί διαφεντεύει τον κόσμο...

Αναζητήστε το! Καλή ανάγνωση.

Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Στιγμός.