Ο θησαυρός της Σμύρνης

Γράφει η Κυριακή Γανίτη

"Όλα οδηγούν στη Σμύρνη… ή ξεκινούν αποκεί…"

   Από μικρή άκουγα την μία μου γιαγιά να λέει πως η κατάρα κρατά δώδεκα γενιές κι απορούσα πολύ,καθώς το τότε αθώο,παιδικό μυαλό δεν μπορούσε να συλλάβει το νόημα που υπάρχει πίσω από αυτήν την φράση. Έμοιαζε κάπως σαν εκδικητικό μαζί με μία τάση εκφοβισμού,ώστε να προληφθούν άδικες κι άσχημες πράξεις μελλοντικά που οι συνέπειές τους θα είχαν ολέθρια αποτελέσματα ακόμα καί στις ζωές εκείνων που δεν ευθύνονταν γι'αυτές. Μεγαλώνοντας,όμως,η ίδια η ζωή ήρθε να μου αποδείξει πως οι κύκλοι,που τόσο άδικα άνοιξαν κατά το παρελθόν,αργά ή γρήγορα,θα ζητήσουν να ''κλείσουν''. Βλέπετε,το πλήρωμα του χρόνου δεν λειτουργεί πάντα υπέρ μας,σβήνοντας μνήμες καί απαλύνοντας τον πόνο,αλλά έρχεται να διεκδικήσει απαντήσεις,ή,καί οριστικές λύσεις μέσω της παραδειγματικής τιμωρίας των ενόχων. 

   Η συγγραφέας Ελευθερία Μεταξά μας προσκαλεί σε ένα παράλληλο ταξίδι στο παρόν καί στο παρελθόν μέσα από την υπόθεση του νέου της βιβλίου,με τίτλο ''Ο θησαυρός της Σμύρνης'' που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Μίνωας. Ένα μυθιστόρημα που παντρεύει εξαιρετικά το είδος της αστυνομικής λογοτεχνίας καί του ψυχολογικού θρίλερ με πραγματικά γεγονότα καί έδειξε πως η συγγραφέας έχει ακόμα περισσότερα να μας προσφέρει. Θα μου πείτε,εύλογα,πως η συγγραφέας ήδη έχει αποδείξει περίτρανα πως μπορεί να τα καταφέρει καί να σταθούν επάξια όλα της τα έργα (καί για να μιλήσω πιο συγκεκριμένα για εκείνα που έχω διαβάσει κι έχουν ως πρωταγωνίστρια την αγαπημένη μου ηρωϊδα,την Έλσα Γληνού). Όμως εδώ υπάρχουν δύο στοιχεία,-τα οποία θα σας αποκαλύψω στη συνέχεια (μην φοβάστε δεν θα κάνω spoiler)-,που κάνουν τη διαφορά,τουλάχιστον κατ'εμέ,στο παρόν μυθιστόρημα. 

   Καί για να μην σας κρατώ σε αγωνία,θα αναφερθώ ευθύς αμέσως στο πρώτο. Άν κι έχουμε στα χέρια μας ακόμη μία υπόθεση που πρέπει να διαλευκάνει η Έλσα Γληνού με τον συνταξιούχο πλέον αστυνόμο Μάνο Βαρσάμη,δεν είναι αυτοί οι δύο τα κύρια πρωταγωνιστικά πρόσωπα της ιστορίας. Η συγγραφέας με έξυπνο τρόπο παίρνει τα φώτα από πάνω τους,χωρίς να μειώνει σε αξία την παρουσία τους μέσα στην πλοκή,καί τα στρέφει πάνω στα άλλα πρόσωπα που τα δένει η μοίρα ύστερα από ένα καπρίτσιο καί παιχνίδι που παίζει εις βάρος τους. Θα καταλάβετε τι ακριβώς εννοώ διαβάζοντας το βιβλίο.

   "Σμύρνη, 9 Σεπτεμβρίου 1922. Ο νεαρός Αρίστος Κογκαλίδης αποφασίζει να εγκαταλείψει την πατρίδα του και να καταφύγει με την οικογένειά του στην Ελλάδα. Ξέρει ότι η μέρα της καταστροφής πλησιάζει και ο μοναδικός τρόπος να σωθούν είναι να ακολουθήσουν τον δρόμο της προσφυγιάς. Δεν τον φοβίζει το μέλλον, καθώς θα πάρει μαζί του όλα εκείνα που θα του επιτρέψουν να ξεκινήσει μια νέα ζωή: χρήματα, κοσμήματα αλλά και τον πολύτιμο θησαυρό του… Όμως, ο νεαρός Γαβρίλης Ραγιόγλου ανατρέπει την τελευταία στιγμή τα σχέδιά του με τον χειρότερο τρόπο… Αθήνα, σήμερα. Όταν ο αιωνόβιος Χριστόδουλος Ραγιόγλου δολοφονείται, ο συνταξιούχος πλέον αστυνομικός Μάνος Βαρσάμης, παλιός φίλος του θύματος, και η ψυχολόγος Έλσα Γληνού αναλαμβάνουν την υπόθεση. Όσοι ήταν κοντά του μπαίνουν στο στόχαστρο του Βαρσάμη που πιστεύει πως ένας από αυτούς είναι ο δολοφόνος. Όταν, όμως, η Έλσα συνειδητοποιεί πως όλοι τους σχετίζονται με τη Σμύρνη, οι ισορροπίες ανατρέπονται και τα νέα δεδομένα οδηγούν σε ένα ακόμα έγκλημα και μια απόπειρα δολοφονίας. Το παρελθόν μπλέκεται με το παρόν και καλά κρυμμένα μυστικά βγαίνουν στο φως. Ποιος θέλησε να σκοτώσει έναν άνθρωπο που ήδη βρισκόταν στο κατώφλι του θανάτου; Ο Μάνος και η Έλσα, στην προσπάθειά τους να ξετυλίξουν το κουβάρι αυτής της τόσο σκοτεινής υπόθεσης, καλούνται να ανατρέξουν στο 1922…" (Περίληψη οπισθοφύλλου)

    Με δράση σε παρόν καί σε παρελθόν θα δούμε να ξετυλίγεται μπροστά στα μάτια μας ένα μικρό,αλλά τόσο δυνατό κι οδυνηρό,κομμάτι από την καταστροφή της Σμύρνης το 1922,το πως επηρέασε τη ζωή των επιζώντων,το θόλωμα του μυαλού κάποιων ανθρώπων που είχε ως αποτέλεσμα την λήψη λάθος καί ολέθριων πράξεων,την ανάγκη τους για εξιλέωση με πολλούς τρόπους,καθώς καί τον τρόπο που έλαβαν την όποια τιμωρία,το βιβλίο διαβάζεται απνευστί παρά τον σχετικά μεγάλο του όγκο (600+ σελίδες). Η πένα της συγγραφέως γίνεται πιο μεστή κι ορμητική. Οι γλαφυρές περιγραφές των σκηνών,η μόνιμη εγρήγορση που βρισκόμαστε όλοι κι όλες,οι στοχευμένες ανατροπές,η αγωνία,το μυστήριο καί τα συναισθήματα,που γεννιούνται αβίαστα στις ψυχές μας μοιάζουν με θηριώδη κύματα που απειλούν να μας πνίξουν,είναι μερικά από τα θετικά στοιχεία του βιβλίου. 

   Καί ήρθε η στιγμή να σας πω για το δεύτερο στοιχείο που με έκανε να αγαπήσω πιο πολύ το βιβλίο. Κι αυτό δεν είναι άλλο από την εξαιρετική καί εις βάθος ψυχογράφηση των χαρακτήρων όλων των προσώπων του κειμένου,που τα χαρακτηρίζει στο σύνολό τους μία τραγικότητα,-όχι πάντα φανερή σε εκείνους/ες-,αλλά απτή από το αναγνωστικό κοινό. Μία τραγικότητα όμοια με εκείνη των προσώπων των αρχαίων τραγωδιών με αμφισβητήσιμη έως καί αβέβαιη την πολυπόθητη λύτρωση. Άνθρωποι που θα έρθουν αντιμέτωποι/ες με το παρελθόν,τα λάθη,τις ερινύες καί τα μυστικά που το ακολουθούν. Άραγε,θα αντέξουν κάτω από τα βάρη των αποκαλύψεων,ή,θα λυγίσουν; Θα μάθουν,εντέλει,ποιος είναι αυτός ο θησαυρός της Σμύρνης; Ήταν αντικείμενα μεγάλης χρηματικής αξίας,ή,υπήρχε ένας άλλος συμβολισμός πίσω από αυτόν που θα έπρεπε να παραμείνει κρυφός για πάντα;

   Θα μπορούσα να σας μιλάω με τις ώρες για το τι βίωσα διαβάζοντας το βιβλίο,αλλά κάπου εδώ θα ολοκληρώσω την αναφορά μου σε αυτό καί για να μην γίνω κουραστική καί μην,άθελά μου,προδώσω κάτι από αυτά που πρέπει να βρείτε μόνοι/ες ερχόμενοι/ες σε επαφή με αυτό. Καί να θυμάστε,δεν μπορεί κανείς καί καμία να ξεφύγει από το παρελθόν... Αναζητήστε το!

Καλή ανάγνωση!

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΜΕΤΑΞΑ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ: ΜΙΝΩΑΣ