Το ζεϊμπέκικο της Κατίνας

Γράφει η Κυριακή Γανίτη

Η Άνεμος εκδοτική κάνει ένα δυνατό ξεκίνημα την νέα σεζόν με την προσθήκη -στο ήδη υπάρχοντα κι αξιόλογο συγγραφικό της δυναμικό- της συγγραφέως Πένυς Παπαδάκη, με την επανακυκλοφορία του κοινωνικού της μυθιστορήματος, με τίτλο ''Το ζεϊμπέκικο της Κατίνας". Ένα μυθιστόρημα βασισμένο σε αληθινά γεγονότα που έρχεται να μας δείξει μερικές από τις πτυχές της καθημερινής ζωής των προσώπων που θα πρωταγωνιστήσουν μέσα στην ιστορία της οποίας θα γίνουμε κοινωνοί διαβάζοντάς την. Κι όσο κι αν αγαπώ να διαβάζω έργα που βασίζονται σε αληθινές ιστορίες, άλλο τόσο αισθάνομαι μικρή ώστε να μπορέσω να μιλήσω για αυτά και κατ'επέκταση για τις ζωές και τις πράξεις άλλων ανθρώπων. Διότι, μπορούμε να κρίνουμε την γραφή ενός/μίας δημιουργού, μα δεν έχουμε κανένα δικαίωμα να εκφέρουμε άποψη για τη ζωή και τις επιλογές οποιουδήποτε άλλου ανθρώπου. Οπότε, θα ήθελα να έχετε αυτό κατά νου, διαβάζοντας τα όσα θα μοιραστώ μαζί σας για το βιβλίο.

Όπως κάθε είδος μουσικής, έτσι και κάθε χορός, τα βήματα και ο ρυθμός του μοιάζει σαν να ακολουθούν και να ''υποκύπτουν'' στους νόμους όχι της φυσικής, αλλά όλων των συναισθημάτων των προσώπων που επιλέγουν να τον χορέψουν. Σαν μία έκφραση όλων όσων ζουν τη δεδομένη στιγμή. Όσων τους/τις προβληματίζουν. Όσων μπορεί να ταιριάζουν με τις εμπειρίες της ζωής τους. Ή θα μπορούσε να θεωρηθεί ως και μία εξομολόγηση έρωτα, λαθών, ακόμη και εσωτερικής μάχης με τον ίδιο τους τον εαυτό. Ίσως, πάλι να είναι μία ιδιότυπη σύζευξη όλων των παραπάνω, που προσαρμόζεται κάθε φορά στην ψυχική διάθεση του ατόμου που θα σηκωθεί και θα χορέψει. 

Σκεπτόμενη όλα τα παραπάνω, προσπάθησα να κάνω τους όποιους συνειρμούς μπορούσα σε σχέση πάντα με τον τίτλο του βιβλίου. ''Το ζεϊμπέκικο της Κατίνας''. Προφανώς και η γυναίκα που φέρει το όνομα Κατίνα στον τίτλο είναι και η βασική πρωταγωνίστρια. Όμως, δεν πίστευα ότι αυτό το ζεϊμπέκικο θα μπορούσε να το χορεύει μόνη της. Θεωρούσα -προτού καν διαβάσω το βιβλίο- ότι θα το έκανε μπροστά σε κόσμο. Σε έναν κόσμο που -καλώς, ή, κακώς- έχει συνδέσει τον βαρύ και στακάτο χορό του ζεϊμπέκικου μόνο με άνδρες με λεβέντικο παράστημα και ψυχή. Μα γιατί να μην το κάνει και μία γυναίκα; Μήπως η συγγραφέας με αυτόν τον τρόπο αποδεικνύει ότι υπήρχαν, υπάρχουν και θα υπάρξουν γυναίκες με τόση λεβεντιά, ντομπροσύνη και γενναιότητα ψυχής που πήγαν, πάνε και θα πηγαίνουν κόντρα στα όποια κατεστημένα που έχουν επιβληθεί και μεταλαμπαδευτεί από γενιά σε γενιά γύρω από τη θέση της γυναίκας και τα δικαιώματα αυτής; Έχοντας αυτόν τον προβληματισμό ως πρωταρχική σκέψη στο μυαλό μου, ξεκίνησα την ανάγνωση του βιβλίου.

''Με τα χέρια απλωμένα σαν τον αετό που θέλει να πετάξει. Με τα πόδια να χτυπούν τη γη σαν να θέλει να την κυριεύσει. Με μια ψυχή ελεύθερη που δεν τιθασεύεται και μια καρδιά δοσμένη σε έναν άντρα που ήταν και δεν ήταν δικός της, αφού τον μοιράστηκε με μία δύσκολη αντίπαλο. Την ιδεολογία του.

Από τη Ραμόνα της Θεσσαλονίκης στις φτωχογειτονιές του Πειραιά, μια ζωή σ’ ένα φόντο μελανό και μια αγάπη που την έζησε με δόσεις. Έτσι πορεύτηκε η ηρωίδα του βιβλίου. Στα δύσκολα, που ήταν πολλά, άναβε το τσιγάρο της και σηκωνόταν σε ένα βαρύ ζεϊμπέκικο. Αυτός ο χορός της ταίριαζε εξάλλου. Μοναχικός, λεβέντικος, αυτοσχεδιαστικός και ελεύθερος. Σαν την Κατίνα." (Από το οπισθόφυλλο)

Η συγγραφέας εξ αρχής κάνει σαφές ότι έχοντας ως ''αφετηρία'' την ιστορία ζωής της ηρωϊδας της Κατίνας -μαζί με των λοιπών γυναικείων φιγούρων- θα μιλήσει για τις γυναίκες, τη θέση τους μέσα στην κοινωνία, τα ''πρέπει'' και τους κανόνες που τις ακολουθούσαν μαζί με μία προδιαγεγραμμένη και επιβεβλημένη από τρίτους πορεία ζωής. Μία ζωή για την οποία δεν είχαν δικαίωμα να εκφράσουν τις επιθυμίες τους, ή, να τη ζήσουν ελεύθερα. Μία ζωή γεμάτη κανόνες -κυρίως άγραφους- που βάραιναν μόνο τους γυναικείους και ποτέ τους ανδρικούς ώμους. Μία ζωή γεμάτη διάφορες κακουχίες, πόνο, προδοσία, αντοχή, υπομονή και επιμονή, αδικία, αγόγγυστη προσφορά, υποχρεώσεις κι έναν εαυτό σε δεύτερη μοίρα... 

Ένα βαρύ και επώδυνο για τον νου και την ψυχή ζεϊμπέκικο ήταν η ζωή όχι μόνο της Κατίνας, αλλά και των λοιπών προσώπων του βιβλίου που έπρεπε να βρουν τις ισορροπίες βάσει της θέσης τους μέσα στην κοινωνία με τα όποιο πολύπλευρο πολιτικό, οικονομικό, ηθικό και ιστορικό πλαίσιο, όπου προέβαινε στους όποιους διαχωρισμούς κατά το δοκούν. Οικογενειακές σχέσεις με τα όποια θετικά κι αρνητικά συντροφεύουν αυτές, έρωτας, ανάγκη για ελευθερία,, ένας ευρύτερος ύμνος στη δύναμη που κρύβουν όλες οι γυναίκες μέσα τους και μπορούν να διεκδικήσουν ό,τι επιθυμούν, αρκεί να πιστέψουν σε εκείνη, καθώς και αρκετά ακόμη είναι μερικά από τα βασικά στοιχεία του βιβλίου που αξίζει να συγκρατήσουμε. Όχι, ο δρόμος δεν ήταν, δεν είναι κι ούτε θα είναι πάντα στρωμένος με ροδοπέταλα. Τα αγκάθια θα μας τσιμπούν και θα μας πληγώνουν, μα ο πόνος θα μας δείχνει ότι είμαστε ακόμη εδώ και ότι δεν πρέπει να τα παρατάμε. 

Εν κατακλείδι, ''Το ζεϊμπέκικο της Κατίνας'' είναι ένα καλογραμμένο μυθιστόρημα με την χαρακτηριστική ευγενική και καθάρια γραφή της συγγραφέως Πένυς Παπαδάκη. Μία συγγραφέας που φαίνεται ότι νοιάζεται τόσο για το αναγνωστικό κοινό όσο και για τα πρόσωπα που θα πρωταγωνιστήσουν μέσα στα έργα της είτε εκείνα είναι υπαρκτά είτε όχι. Άλλωστε, πάντα εκεί έξω θα υπάρχει μία, ή, και παραπάνω γυναίκες σαν την Κατίνα, όπως και σαν τα λοιπά πρόσωπα της ιστορίας. 

Αναζητήστε το! Καλή ανάγνωση.

Κυκλοφορεί από την Άνεμος εκδοτική.